Nhà phê bình hội hoạ Nguyễn Quân: Họa sĩ Đinh Phong – Tốc lực nghệ thuật

Theo Duyên Dáng Việt Nam

Đinh Phong là một cái tên mới nổi trong làng Mỹ thuật TP.HCM nhưng đang gây chú ý với giới cầm cọ và công chúng thưởng ngoạn. Chỉ trong vòng 6 tháng, bắt đầu từ tháng 6/2020, anh đã nhập vào một cơn ngột hứng bất thường. Tận dụng cả đêm ngày ròng rã vẽ hàng trăm bức tranh khổ lớn, nhỏ, phác thảo… Không dừng lại ở đó, như lên đồng, anh còn làm tượng với chất liệu gốm, đất sét, sắt, đồng… với những ẩn ngữ siêu hình, trừu tượng. Nhà phê bình hội họa Nguyễn Quân đã thử giải mã thế giới nghệ thuật này. 

Đây là kết quả sáu tháng sáng tác, lần đầu tiên cầm bút, cầm bay của một trí thức doanh nhân thành đạt! Người viết không thể không ngạc nhiên và hoang mang. Một hay nhiều câu hỏi lơ lửng trong không gian triển lãm mà khó hoặc cũng không nhất thiết phải có câu trả lời. Bữa tiệc mời thưởng thức không mời chấm điểm.

Trước đây nửa thế kỷ một danh họa Mỹ từng nói: Giờ đây người ta (nghệ sĩ) chỉ cần 15 phút để (trở thành người) nổi tiếng. Mà bây giờ liệu ta có thể nói: chỉ cần một ngày để trở thành nghệ sĩ!? Với hạ tầng kinh tế, vật liệu, công nghệ và thông tin, với điều kiện tự học và thực hành nghệ thuật thuận tiện. Đồng thời sự rộng mở của thị trường nghệ thuật với thị hiếu trung lưu lên ngôi. Bên cạnh đó cùng với truyền thông mang quan niệm văn hóa thẩm mỹ khoan dung đương đại: Ai cũng  nên / có thể là nghệ sĩ / tác giả và cái gì cũng có thể thành tác phẩm / nghệ thuật.

Một hiện tượng Đinh Phong – Tốc lực sáng tác tranh cho thỏa lòng

Tuy nhiên nghệ thuật luôn cần một tổ hợp 3 yếu tố tiền – tình và tài. Ba thứ này cộng sinh nhưng không thể chuyển hóa từ cái nọ thành cái kia. Tiền và tình (yêu nghệ thuật) ta có thể tự quyết nhưng tài thì tự quyết là chưa đủ, phải thực hành và cống hiến cho người khác.

Điều đó khiến ta hoang mang vô cùng. Dù mẫu nghệ sĩ đa năng liên ngành: doanh nhân – khoa học, văn thơ – mỹ thuật – âm nhạc – nhiếp ảnh – thời trang … đã  trở  nên phổ biến trong văn hóa thị dân và tinh hoa nước ta. Một hiện tượng đáng vui mừng hơn là nghi kỵ.

Đinh Phong là người am hiểu và gắn bó với mỹ thuật từ mấy chục năm nay: Ông là nhà sưu tập, thân gần với nhiều nghệ sĩ. Nhiệt tình tham gia vào các hoạt động nghệ thuật của thành phố. Miên man say sưa không ngừng học hỏi, cập nhật thông tin về nghệ thuật thế giới và Việt Nam… Rồi cũng tới lúc không còn có thể kìm hãm được tình yêu và ham muốn trào dâng trong tâm não. Ông “buộc phải” tự giải phóng mình bằng cách tốc lực sáng tác tranh và tượng “cho hả, cho thỏa lòng mình”.

Thông  điệp, nhận thức thẩm  mỹ của tác giả Đinh Phong

Điều làm tôi ngạc nhiên ở serie tranh tượng tốc lực này là tâm thức hành nghề dứt khoát chuyên nghiệp, không có giai đoan quá độ như số đông  tự học. Với tâm thức duy lý siêu hình Đinh Phong bập ngay vào thể loại thời thượng – cổ điển là trừu tượng.

Dường như đã  nằm lòng những  nguyên lý về form của thể loại này nên anh không có vấp váp tạo hình nào trên mặt tranh. Bố cục hai chiều, không gian ba chiều, liên kết  đường  nét, chuyển biến của khối và  nhịp  điệu  tạo hình  rất  chững chạc, chỉn  chu, có  cân nhắc kỹ lưỡng.

Sự thoải mái tự do, dang dở rõ hơn ở các điêu khắc 3D chất liệu gốm cũng vẫn bảo toàn được tính  nhất quán form tổng thể. Vì dù đồng dạng với các form trong tranh, nhưng chúng không phải là những mẫu vật hay minh họa cho tranh.

Thông  điệp, nhận thức thẩm  mỹ của tác giả  tới được người xem khá trọn vẹn. Như  ông tự tin rằng; dù yêu thích vài bậc thầy thế giới nào đó nhưng cũng phải có một “phong cách riêng, không giống  ai'(? !). Làm liền một mạch vài chục tranh tượng nên sự lặp lại na ná nhau là không tránh khỏi, hoặc giả là chủ ý của  người  vẽ.(!?)

Tuy nhiên tôi cũng thấy sự đa dạng, biến thiên thú vị của những liên tưởng đồng cảm giữa  các  tác phẩm: Những form kỳ  dị  khó  định  nghĩa có thể là của các sinh vật nào đó trên trời hay dưới nước. Có thể là mảnh vải vụn của những cờ phướn, con diều rực rỡ. Hay là  những thành phần  lành  vỡ  ở mức độ khác  nhau, tàn tích lộng lẫy của  những công trình kiến trúc điêu khắc cổ xưa.

Trường  liên tưởng khá  rộng là  thành công  của mỗi tác phẩm trừu tượng Đinh Phong

Những form mang tính trích đoạn này rải rác, trôi  nổi, phấp  phới  trên nền  vải được chuyển  màu  sáng, lành mạch mà lung linh ẩn dụ. Có bức gợi một  hố khảo cổ đất vàng sền sệt vương vãi các hiện vật mỹ thuật gốm sứ đá gỗ đang ánh lên  trong bóng chiều  tà. Có bức như giàn hoa, đàn  chim bướm trong vườn đẹp nhẹ nhàng. Có  bức đơn giản như trò chơi xé giấy họa báo in màu tung trên một vùng ánh sáng nền kỹ thuật số.

Trường  liên tưởng khá  rộng là  thành công  của mỗi tác phẩm trừu tượng. Khiến tác giả tự nhận mình như một ‘người bay’ trong một thế giới ‘siêu thực trữ tình khác lạ. Kỹ năng tạo hình cấp tập vừa đủ thuần thục để đáp ứng được cách biểu lộ và diễn đạt mà họa sĩ đã chọn, nhanh chóng xóa sạch  mọi dấu vết “học nghề”, nghiệp dư. (Trừ ở vài bức tranh nhỏ đầu tiên).

Hiện tác giả Đinh Phong đang xây dựng một không gian nghệ thuật lớn của mình ở quê vợ Mỹ Tho. Công trình xây dựng như là nơi lưu trú, xưởng  mỹ thuật, xưởng  gốm và vườn tượng với một số “tượng đài” lớn của chính mình. Ông  hy vọng đó sẽ là  nơi hội ngộ giao lưu cùng sáng tạo với bạn nghệ sĩ và công chúng. Chúc “họa sĩ mới” Đinh Tú Phong thành công.

TP.HCM 11/2020

Nhà phê bình Nghệ thuật Nguyễn Quân